Studentenleven, alcohol en drugs

Als je kinderen gaan studeren aan het mbo, hbo of wo, gaan ze echt op eigen benen staan. Helemaal als ze ook op kamers gaan. Maar ook nu blijft het vangnet van een veilig thuis belangrijk voor ze. Hoeveel studenten gebruiken eigenlijk drugs en waarom? Hoe zit het met de zogenaamde ‘concentratiepillen’ zoals Ritalin? En tot slot: wat kun je doen als je je echt zorgen maakt?

Als je kind gaat studeren begint er weer een nieuwe, spannende fase. De overgang naar het studentenleven brengt nieuwe uitdagingen mee. Er is minder toezicht van ouders. Als student maak je je eigen keuzes en breng je veel tijd met mensen van je eigen leeftijd door. Voor het volgen van een studie of vervolgopleiding is een andere manier van leren nodig.

De afstand tussen jullie lijkt misschien steeds groter te worden, maar toch heb je als ouder ook in deze fase nog steeds invloed, ook als het gaat om alcohol en drugs. Het blijft belangrijk dat je met je zoon of dochter praat. Blijf een veilige thuishaven bieden en laat merken dat je bij zijn of haar studentenleven betrokken bent.

Praten blijft belangrijk

De kans is groot dat jullie het al eerder over alcohol en drugs hebben gehad. Maar het is slim om dat nog eens te doen vlak voordat je kind gaat studeren. Juist omdát er een nieuwe fase aanbreekt. Misschien gaat je kind in een studentenhuis wonen of bij een studentenvereniging, waar vaak veel alcohol gedronken wordt. En het dagelijks leven van een student ziet er ook anders uit. Zelfstandig studeren, nieuwe vriendengroepen en uitgaan: het wordt allemaal anders. 

Maak tijd om het hier samen over te hebben. Probeer een open gesprek te voeren waarin je echt luistert naar de mening, gedachtes en verwachtingen van je kind. Door vragen te stellen stimuleer je je zoon of dochter om zelf na te denken en een eigen mening te ontwikkelen. Het kan zijn dat dit een andere mening is dan de jouwe, maar blijf ook dan in gesprek. 

Let in deze nieuwe fase ook goed op de mentale gezondheid van je kind. Zit je kind lekker in zijn vel? Praat regelmatig met elkaar om te horen hoe het gaat en hoe jij zou kunnen ondersteunen. 

Zoek informatie

Als je kind uitgaat en alcohol drinkt of gaat experimenteren met drugs, is het niet nodig om je meteen zorgen te maken. Je kind is niet direct verslaafd. Het is wel goed om meer te weten over de verschillende soorten drugs. Welke zijn er? Hoe vaak worden ze gebruikt en waarom? Wat zijn de effecten en risico’s? Deze informatie vind je op alcoholinfo.nl en drugsinfo.nl. Zorg ook dat je op de hoogte blijft van trends en nieuwe middelen. Dan weet je waar je op kan letten en waar je over praat.

Grenzen en afspraken

Maak afspraken met elkaar en laat duidelijk weten wat jij goed vindt en wat niet. Bijvoorbeeld over hoe laat je kind thuiskomt of hoeveel alcohol hij of zij drinkt op een avond. Je kind zal het niet altijd eens zijn met jouw grenzen, maar het geeft hem of haar wel een vertrekpunt. En vergeet niet dat de ontwikkeling van de hersenen doorgaat tot je kind 24 is. 

Blijf ook met elkaar in gesprek als je zoon of dochter een keer over een grens gaat. Probeer niet in de stress te schieten, maar ervan te leren. Waarom ging het mis? En hoe zou je het een volgende keer anders kunnen doen? Bedenk samen mogelijke oplossingen.

Veilige basis

Het is voor kinderen heel belangrijk om een veilige plek te hebben waar ze over alle uitdagingen, avonturen en vergissingen kunnen vertellen en kunnen sparren. Vraag dus regelmatig hoe het met je zoon of dochter gaat. Toon oprechte interesse in het studentenleven. Dat kan ook prima door met elkaar te bellen of elkaar berichtjes te sturen.

Studerende kinderen vinden het nog steeds fijn als je tijd voor hen vrijmaakt. Dus onderneem af en toe dingen samen of neem je kind eens mee uit eten in de nieuwe studentenstad. Dat versterkt jullie band en geeft je kind het gevoel dat het altijd bij jou terecht kan.

Studenten en drugs

De meeste studenten gebruiken drugs voor de positieve effecten, om het uitgaan of een feestje of gezellige avond leuker te maken of langer te kunnen volhouden.

Lang niet ‘iedereen’ gebruikt drugs

Tijdens de studententijd zal je kind meer in aanraking komen met alcohol en drugs zoals cannabis en XTC. In sommige vriendengroepen gaat het hier veel over. Daardoor kan je kind misschien denken dat iedereen XTC gebruikt. Toch is dat niet zo. Maar 9% van mbo- en hbo-studenten van 16 tot en met 18 jaar heeft ooit XTC gebruikt. Van de hbo- en wo-studenten van 18 jaar en ouder heeft ongeveer 23% ervaring met XTC en het gebruik blijft bij de meesten beperkt tot één of enkele keren per jaar.

Designerdrugs

Alcohol, cannabis en XTC worden het meest gebruikt. Maar studenten gebruiken ook andere drugs, bijvoorbeeld de zogenaamde designerdrugs. 3-MMC is zo’n middel. 6% van de hbo- en wo-studenten van 16 jaar en ouder gebruikte in het afgelopen jaar designerdrugs (2023)¹Bron: Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs – Trimbos-instituut.

Medicijnen om beter te studeren

Sommige studenten gebruiken pillen om zich beter te kunnen concentreren of om langer door te kunnen leren. Dit gaat meestal om de stof methylfenidaat (beter bekend als Ritalin). Dit is een medicijn dat dokters geven aan mensen met ADHD. Andere middelen zijn dexamfetamine en modafinil. 

Dit is niet iets om je als ouder direct zorgen over te maken. Het gaat in verhouding om een kleine groep. Slechts 3% van alle hbo- en wo-studenten heeft dit middel in de afgelopen 12 maanden één of meer keren gebruikt (los van de studenten die dit medicijn van hun arts krijgen voor ADHD). 

De veranderingen door de overgang het studentenleven kunnen je het gevoel geven dat je het niet op eigen kracht kan. Als iemand je dan pilletjes aanbiedt, kan het makkelijk zijn om hier ja tegen te zeggen. Vaak denken studenten ook dat het veilig is omdat het om medicijnen gaat, maar dit is niet zo.2

Gebruikt jouw kind medicatie om makkelijker te studeren en doet hij of zij dit zonder recept van een arts? Praat hier samen over en vraag waarom je kind dit doet. Vaak spelen er andere problemen. Misschien denkt je kind de pillen nodig te hebben om tentamens of opdrachten op tijd af te krijgen. Of misschien heeft je kind moeite met plannen of concentreren of is het erg gevoelig voor prikkels. Zoek dan samen uit hoe je kind op een andere, gezonde manier met dit soort druk om kan gaan.

Lees meer over ‘concentratiepillen’ op drugsinfo.nl of bekijk deze video.

Maak je je zorgen over het alcohol- of drugsgebruik van je kind?

Als je je zorgen maakt, probeer dan uit te vinden hoe dat komt. Zeg zonder oordelen tegen je kind dat je je zorgen maakt. Zo laat je weten dat je betrokken bent en je laat de deur op een kier voor als je kind ergens over wil praten. 

Herken je één of meer van deze signalen?

• Ziet er bleek, onverzorgd of moe uit
• Heeft vaak kleine of juist grote pupillen
• Gedraagt zich plotseling onverschillig, egoïstisch of verandert steeds van gedrag
• Trekt opeens veel met nieuwe vrienden op en ziet oude vrienden niet meer staan
• Verwaarloost hobby’s of studie
• Komt in geldnood of krijgt problemen met de politie
• Heeft sterke stemmingswisselingen (agressief, depressief, uitgelaten)
• Lijkt plotseling veel minder behoefte aan slaap te hebben of eet minder (of meer)

Praat erover en zoek steun

Deze signalen kúnnen erop wijzen dat er meer aan de hand is. Ook dan: praat erover. Stel vragen en maak duidelijk dat je je zorgen maak. Als je kind niet wil praten, zoek dan steun bij je omgeving of neem contact op met de huisarts.

Je kunt ook bellen of chatten met de alcoholinfolijn of de drugsinfolijn of neem contact op met een organisatie voor professionele hulp bij jou in de buurt. Vaak kun je hier ook een adviesgesprek krijgen. Je hoeft niet te wachten tot je zeker bent dat er iets aan de hand is of tot de problemen ‘ernstig genoeg’ zijn. Probeer samen te kijken welke aanpak het beste bij jou en je kind past.