Risico’s van vapen

Er wordt veel verkeerde informatie verspreid over vapes, vooral op sociale media. Daar zeggen ze bijvoorbeeld dat een vape niet zoveel kwaad kan. Of dat een vape ‘veel gezonder’ is dan een gewone sigaret met tabak. Dat klopt niet. Ook in vapes zitten veel schadelijke stoffen, waaronder de verslavende stof nicotine.

Wat zit er in een vape?

In vapes zitten veel giftige, kankerverwekkende en verslavende stoffen. De meest schadelijke stof is nicotine, de verslavende stof die ook in sigaretten met tabak zit. Maar er zitten ook zware metalen en andere stoffen in.

Over de gevolgen van vapen na langere tijd is nog niet zo veel bekend. Omdat vapes nog niet zo lang bestaan, zijn er ook nog geen resultaten van onderzoek. Duidelijk is in elk geval wél dat vapen grote risico’s heeft voor de gezondheid, vooral bij jongeren.

Nicotine

Jonge kinderen kunnen al na een paar dagen verslaafd zijn aan nicotine. Door nicotine gaat je hartslag omhoog en je bloeddruk ook. Als je teveel nicotine binnenkrijgt, kan je een nicotinevergiftiging krijgen. Je kan er ook duizelig of misselijk van worden. En in ernstige gevallen kan je een epileptische aanval krijgen of zelfs doodgaan.

Volgens een onderzoek van RTL Nieuws zit er in sommige vapes (veel) meer nicotine dan mag. Soms wel 11x meer. Dat staat gelijk aan 200 tot 400 sigaretten in één vape. Dat kan heel veel negatieve gevolgen hebben. 

Er zit ook vaak meer nicotine in een vape dan op de verpakking staat. En er wordt soms zelfs nicotine gevonden in ‘nicotinevrije’ vapes¹Zie: AF2113-Elektronische-sigaretten-vapes.pdf (blz. 6 in het blauwe vakje).

Zware metalen en meer

In sommige vapes zitten ook zware metalen en andere giftige stoffen, zoals lood, uranium, nikkel, aceton en formaldehyde. Door deze stoffen kan je ernstige longziekten krijgen, zoals COPD en longkanker. Verder kan vapen de bloedvaten beschadigen en de bloedsomloop slechter maken. Dit maakt de kans op hart- en vaatziekten groter.

Ook zitten er in vapes of e-sigaretten stoffen die het DNA (de genen) kunnen beschadigen, wat kan leiden tot kanker. Verder lijkt het erop dat vapen kan leiden tot mentale problemen zoals depressie, angst en impulsief gedrag (dingen doen zonder na te denken)²Zie: Nieuw onderzoek vapen: schade aan hersenen en organen door giftige metalen en Kochvar A, Hao G, Dai HDBiomarkers of metal exposure in adolescent e-cigarette users: correlations with vaping frequency and flavoring Tobacco Control Published Online First: 29 April 2024. doi: 10.1136/tc-2023-058554. 

Risico’s van vapen

Risico’s meteen na het vapen

• Snelle kans op verslaving
• Meer hoesten
• Meer kans op infecties
• Kans op nicotinevergiftiging 

Risico’s na langere tijd 

Omdat vapes nog niet zo lang bestaan is meer onderzoek nodig om echt zeker te zijn van deze risico’s. Maar er zijn wel goede aanwijzingen dat deze risico’s bestaan.

• Meer kans op kanker
• Meer kans op hart- en vaatziekten
• Meer kans op longziekten
• Meer kans op ziektes in de mond 
• Schade aan hersenen³AF2113-Elektronische-sigaretten-vapes.pdf (blz. 6 in het blauwe vakje)

LET OP: jongeren zijn gevoeliger voor de directe nadelen dan voor de nadelen na langere tijd. Als je met je kind praat over niet vapen, kun je hier rekening mee houden. Lees ook hoe het puberbrein werkt en welke extra risico’s er zijn als je vapet op jonge leeftijd.

Hoe werkt een vapeverslaving?

Een verslaving aan vapen ontstaat door twee dingen: de vorming van een gewoonte en de verslavende stof nicotine.

Gewoonte

Kinderen kunnen verslaafd raken aan de gewoonte om te vapen. Als je af en toe na school vapet, gaan je hersenen de volgende dag na school nicotine verwachten. Daardoor krijg je vaker op dat moment zin om te vapen. Zo wordt het een gewoonte.

Verslavende werking van nicotine

Nicotine is erg verslavend. Het zorgt voor een beloning in de hersenen. Dit geeft een prettig en blij gevoel . Ongeveer 20 minuten na een trekje van de vape daalt de hoeveelheid nicotine in de hersenen. Dat voelt onrustig en niet fijn. Dit noemen we ontwenningsverschijnselen. Een trekje van een vape is de snelste manier om van dit vervelende gevoel af te komen en het fijne gevoel weer terug te krijgen. Maar daarna komt de onrust ook weer snel terug en krijg je opnieuw zin om te vapen. Zo ontstaat een verslaving⁴Zie ook: Werking van nicotine op je hersenen – ROKENinfo.nl.

Gaan jongeren die vapen ook roken?

Vapes werden twintig jaar geleden bedacht als hulpmiddel bij het stoppen met roken. We weten nu dat dat helemaal niet werkt. De meeste mensen gaan toch weer roken. Of ze gaan roken én vapen. Van de leerlingen die elke dag een vape gebruiken, rookt bijna één op de drie (30%) ook elke dag een sigaret met tabak⁵Zie: Garritsen H, Bommelé J, de Nerée C, Troelstra S, Croes E, Willemsen M. Jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten. Utrecht; 2023. AF2112-Jongerenmonitor-Tabaks-en-nicotineproducten.pdf (trimbos.nl).

De tabaksindustrie richt zich met vapes nu niet meer op rokers die willen stoppen, maar op jongeren die nog nooit gerookt hebben. Vapes zijn mild voor de keel: je kunt de damp makkelijk inademen zonder te hoesten. Voor jongeren kan vapen dus juist een opstapje zijn naar het roken van sigaretten. En net als het roken van sigaretten is vapen helemaal niet goed voor jongeren.