Waarom is vapen zo populair onder jongeren?

Uit onderzoek van de NOS blijkt dat vapen (spreek uit ‘vepen’) onder scholieren steeds vaker voorkomt. Op middelbare scholen, maar zelfs ook in groep 7. Ouders zitten met veel vragen: wat is vapen? Hoe gevaarlijk is vapen? En hoe ga je met je kind in gesprek over vape-gebruik? In dit artikel lees je hier alles over.

Wat is vapen?

Een vape is een elektronische sigaret met een batterij, ook wel ‘e-sigaret’ genoemd. De vape bevat geen tabak, maar wel een vloeistof (e-liquid). De vloeistof bevat vaak nicotine. De vape verwarmt de vloeistof, waardoor de vloeistof verdampt. De damp adem je in via het mondstuk van de vape. Het gebruik van een vape wordt ‘vapen’ genoemd.

Er zijn veel verschillende soorten vapes. Sommige vapes kan je bijvullen met een vloeistof en opladen aan het stopcontact. Andere vapes kan je na gebruik weggooien, dit zijn ‘wegwerpvapes’.

Ondanks het verkoopverbod aan minderjarigen komen kinderen makkelijk aan vapes. Ze bestellen vapes via webshops en sociale media zonder dat hun leeftijd gecheckt wordt. Verkoop via webshops en sociale media is vanaf 1 juli 2023 verboden.

Waarom is het zo populair onder jongeren?

De tabaksindustrie richt de marketing van vapes bewust op kinderen en jongeren. Vapes lijken vaak op een markeerstift of USB-stick. Vapes zijn er in allerlei kleuren en smaakjes zoals chocola, kokosnoot of bubblegum. ‘Smaakstoffen zoals watermeloen klinken misschien gezond, maar het zijn gewoon chemische goedjes,’ vertelt Esther Croes, arts-epidemioloog bij het Trimbos-instituut. Vanaf 1 januari 2024 mogen er geen vapes met smaakjes meer verkocht worden. De smaak ‘tabak’ blijft wel toegestaan. Het verbod moet de e-sigaretten minder aantrekkelijk maken voor jongeren.

Op Tiktok kun je zien hoe de tabaksindustrie influencers benadert om vapen te promoten. Ook Arjen Lubach maakte een item waarin vapen ‘tot op de bodem’ werd uitgezocht.

Hoe schadelijk is vapen?

Met al die kleurtjes en smaakjes lijken vapes onschuldig speeltjes. Maar in de meeste vapes zit nicotine. Nicotine is een zeer verslavende stof en kan leiden tot hartkloppingen, duizeligheid, misselijkheid, hoge bloeddruk en zelfs epileptische aanvallen. Nicotine kan bij jonge kinderen de ontwikkeling van de hersenen verstoren. Hoe jonger een kind begint met het gebruik van nicotine, hoe sneller er een verslaving optreedt. Op basisschoolleeftijd zijn een paar trekjes al genoeg om een nicotineverslaving te ontwikkelen. Er bestaan ook vapes zonder nicotine, maar de damp van elke vape kan kankerverwekkende stoffen bevatten en leiden tot irritatie en schade aan de longen. 

Zet vapen jongeren aan tot roken?

Vapes, toen nog ‘e-sigaretten’, zijn twintig jaar geleden ontworpen als hulpmiddel bij het stoppen met roken. De tabaksindustrie richt zich met de nieuwe generatie vapes niet op rokers die willen stoppen, maar op jongeren die nog nooit gerookt hebben. Voor hen  is vapen vaak een opstapje naar het roken van tabakssigaretten. Voor de tabaksindustrie maakt het niet uit of kinderen roken of vapen. Zolang mensen maar verslaafd raken aan hun product.

Praat met je kind over vapen

Ga in gesprek met je kind over vapen. Onder middelbare scholieren is vapen behoorlijk populair, dus de kans dat je kind er al eens over heeft gehoord is best groot. Vraag wat je kind al weet over vapen, of er kinderen op school zijn die het doen en wat je kind daarvan vindt. Leg uit waarom je niet wilt dat je kind gaat vapen. Laat weten dat je wil dat je kind gezond is en niet verslaafd raakt aan nicotine. Laat je kind ook nadenken over hoe zij zouden reageren als ze een keer een vape aangeboden krijgen. Leg uit dat ‘nee’ zeggen een optie is en dat je kan weigeren mee te doen. Echte vrienden accepteren en respecteren dat.

Wat kun je als ouder doen als je kind vapet?

Probeer als ouder consequent te zijn en maak duidelijk dat je het vape-gedrag afkeurt. Uitspraken als ’daar krijg je later kanker van’ helpen vaak niet. Wat wel werkt is het bespreken van de korte-termijneffecten van nicotine. Kinderen voelen zich vaak helemaal niet lekkerdoor de nicotine. Bovendien speeltgeld vaak een rolbij jongeren. Benadruk dat het zonde is als hun zakgeld opgaat aan vapen. Daarnaast is uit onderzoek bekend dat vapen een opstapje is naar roken. En van roken ga je stinken, krijg je een lelijke huid, gele tanden en een slechte adem. Dat is voor vriendjes en vriendinnetjes natuurlijk echt niet aantrekkelijk.

Waar kan je kind nog meer terecht?

Heb je een gesprek gehad met je kind over het vapen? Wijs je kind dan ook op de jongerenwebsite IkStopNu. Hier vinden ze informatie en video’s over korte-termijneffecten en risico’s van roken voor jongeren. Ook zijn er tips om ze te ondersteunen bij een stoppoging, zoals apps die zij kunnen gebruiken. Ook kunnen ze gratis bellen met medewerkers van de Stoplijn op telefoonnummer 0800 – 1995.